Hoe duurzaam is kleding uit polyester?
Een van de aspecten van duurzame mode is ecologie. Ervoor zorgen dat kledij een zo laag mogelijk impact heeft op de natuur tijdens alle stappen van het productieproces. Van het veld tot het productieproces en de uiteindelijke verzendwijze. De keuze van het materiaal of de stof speelt hier een immens grote rol in. Als consument kan je enkel hieraan al een goede inschatting maken hoe milieuvriendelijk het kledingstuk is waar je je oog op liet vallen. Vandaag nemen we een van de meest gebruikte materialen onder de loep: polyester.
De helft van alle kledingstukken ter wereld is gemaakt van polyester en Greenpeace voorspelt dat dit percentage wordt verdubbeld tegen 2030. Of dat goed nieuws is, ontdek je bij het verder lezen.
First things first: hoe beoordeel je of een stof al dan niet duurzaam is?
Aan elk materiaal hangen voor- en nadelen als het gaat om duurzaamheid en hun ecologische impact. Door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, chemicaliën, energie, water en landbouwgrond heeft de productie van onze kledingstukken een behoorlijk negatieve impact op het milieu. Om milieuvriendelijkere kleding te kunnen kopen kijken we naar de afkomst van de vezels en naar het verwerkingsproces. Het is ook interessant om weten of de grondstoffen van verantwoord beheerde bossen of biologische plantages komen. Én natuurlijk of al het arbeid in goede omstandigheden gebeurt.
Polyester: populair bij menig modeketen, ongeliefd bij de bewuste consument
Polyester is een verzamelnaam voor een heleboel verschillende stoffen die gebruik maken van polyestergaren. Dit garen wordt gemaakt op basis van een chemische reactie tussen een stof op basis van olie én polyethylene terephthalate. Die laatste wordt ook wel PET genoemd. Ja hoor, hetzelfde materiaal waarvan plastic flesjes en zakken worden gemaakt. De productie van een synthetische stof zoals polyester (maar ook acryl en nylon) gaat daarbij gepaard met een hoog energieverbruik, vooral van fossiele brandstoffen. Dat doet wellicht al een alarmbelletje rinkelen, right?
Wat betreft het gebruik van chemicaliën en water in het productieproces scoort dit type materiaal wel beter dan katoen. Ook is polyester praktisch onslijtbaar en leent het materiaal zich goed voor recycling. Vooraleer we over gaan tot de voordelen van deze materiaalsoort, belicht ik eerst nog een vrij verontrustend gegeven. Heb je weleens van microplastics gehoord?
De impact van microplastics
Synthetische stoffen zoals polyester, acryl en nylon, hebben één groot nadeel: ze dragen bij aan de plastic soep. Bij het wassen van zulke kledingstukken, komen er per wasbeurt honderdduizenden plastic vezels vrij. Via onze wasmachine komen deze uiteindelijk in het zeewater terecht. Met alle gevolgen van dien. Het plastic bedreigt niet alleen de waterkwaliteit en het dierenleven in zeeën en oceanen, maar ook op het land zijn er gevolgen. Het eindeloos drijvende plastic tovert stranden, riviermondingen en havens om tot verzamelpunten van afval. Enkele van de meest vervuilde plaatsen bevinden zich in Bali, Mumbai en Rio de Janeiro. Meer te weten komen over de plastic soep? Deze website geeft je wat meer achtergrond.
Uit recent onderzoek is trouwens ook gebleken dat de impact van synthetische kleding verder gaat dan de vervuiling van menig oceaan en dier, ook de menselijke gezondheid kan worden geschaad. Dit, gezien micro- en nanoplastics ook in de lucht zou worden opgenomen. En dat is nieuwe informatie.
Heeft polyester ook voordelen?
Er is een reden waarom polyester de huidige mode-industrie (helaas) domineert. De voordelen van dit type materiaal zijn er wel, maar zijn niet talrijk:
- Eerst en vooral is er een reden waarom menig modeketen voor dit materiaal kiest: het kreukt absoluut niet snel en hoeft in principe niet gestreken te worden. Dat is exact de reden waarom het vaak voor sportkleding en outerwear wordt gebruikt.
- Polyester is niet biologisch afbreekbaar, waardoor het makkelijk gerecycleerd kan worden. Beter gekend als gerecycleerd polyester (r-PET) in de modewereld. Dit wil echter niet zeggen dat de gerecycleerde variant super duurzaam is. In de volgende alinea meer hierover.
- Eens het materiaal is verwerkt tot een kledingstuk, scoort het best goed op energie-efficiëntie. Synthetische stoffen kunnen namelijk op lage temperaturen gewassen worden, drogen snel en hebben nauwelijks een strijkbeurt nodig. Maar in alle eerlijkheid overtreft dit voor mij het grote probleem van de plastic soep - hierboven besproken - absoluut niet.
En wat met gerecycleerd polyester?
Polyester is zoals hierboven vermeld uitstekend recycleerbaar. De kwaliteit van rPET is even goed als die van nieuw polyester, maar er zijn minder grondstroffen voor nodig. De productie vergt bijna 60% minder energie én kan dus bijdragen aan een lagere CO2-uitstoot. Greenpeace geeft aan niet te snel te juichen. Veel recyclage van polyester heeft op dit moment weinig van doen met textielafval.
Greenpeace: “Vaak worden petflessen gerecycleerd tot polyester, waardoor de verantwoordelijkheid voor eenmalig gebruik van plastic wordt weggenomen bij de voedsel- en drankindustrie. Initiatieven van sommige merken om plasticafval uit de zee te verwerken, hebben meer impact op hun PR-profiel dan dat het daadwerkelijk een milieuprobleem oplost". Een voorbeeld van zulke greenwashing is de recente campagne van McDonalds. Ze lanceren namelijk een badkledingcollectie gemaakt uit gerecycleerde rietjes. Mijn oordeel ga ik hier niet uitschrijven.
Conclusie?
Over het algemeen mogen we dus zeggen dat polyester absoluut tot de niet-duurzame stoffen behoort vanwege zijn hoog energieverbruik en het gebruik van chemicaliën tijdens het productieproces. De gerecycleerde variant schommelt dan weer wat tussen duurzaam en niet-duurzaam. Belangrijk is om voor elke aankoop de reflecteren of de intenties van het merk in kwestie oprecht zijn bij het gebruik van gerecycleerd polyester. Meer weten over rPET? Dat kan op deze pagina van de Vlaamse Overheid.